زمین
به نام خدا
فردوسی در شاهنامه آفرینش زمین را چنین توصیف کرده است.
از آغاز، باید که دانی درست ******* سرِ مایهٔ گوهران از نخست
که یزدان ز ناچیز چیز آفرید ******* بدان تا توانایی آرد پدید
سرِ مایهٔ گوهران، این چهار******* برآورده بی رنج و بی روزگار
یکی آتشی بر شده تابناک ******* میان، آب و باد از برِ تیره خاک
نخستین که آتش به جنبش دمید ******* ز گرمیش، پس خشکی آمد پدید
و زان پس ز آرام سردی نمود ******* ز سردی همان باز، ترّی فزود
چو این چار گوهر به جای آمدند ******* ز بهر سِپَنجی سرای آمدند
کره زمین
زمین سومین سیاره سامانه خورشیدی است . زمین پنجمین سیارهی بزرگ منظومه شمسی است. که در فاصله ۱۴۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر از ستاره خورشید قرار گرفته که از نظر واژهشناسی ایرانی، زم در زبان اوستایی به معنای سرد بوده است که با پسوند «ین»، واژه زمین را به معنای «جسم سرد» به وجود آورده است نام این سیاره در زبان عربی الأرض (جمع: اراضی) است و نام زمین تنها نام فارسی و غیر عربی یک سیاره در سامانه خورشیدی است که بهطور گسترده در فارسی رایج است. به این سیاره در زبان پهلوی زمیک گفته میشده است.گاهی از آن با نامهای جهان و تیله آبی نیز یاد میشود. نام لاتین آن Terra است.
زمین پس از تشکیل در یک دوره ۱۰ تا ۲۰ میلیون ساله، یکپارچگی خود را بهدست میآورد و به کمال میرسد. این سیاره در آغاز به صورت مواد ذوب شده بود و کمکم با گذر زمان گرمای خود را از دست داد و یک پوسته جامد جایگزین مواد مذاب آن شد. کمی پس از آن در ۴٫۵۳ میلیارد پیش ماه نیز به وجود آمد.
نزدیک به ۴٫۵۴ میلیارد سال از پیدایش زمین میگذرد؛ و پیدایش حیات بر روی سطح آن در طول یک میلیارد سال پدیدار شد. هماکنون زمین خانه میلیونها گونه از جانداران است که انسان یکی از آنها است.
سیاره ما به دلایل زیادی منحصربهفرد است؛ اما آب و اکسیژن دو ویژگی تعیینکنندهی آن هستند. زمین از فاصلهی تقریبا ۱۵۰ میلیون کیلومتری به دور خورشید میچرخد و به لطف همین مسافت مناسب میتواند از آب مایع روی سطح خود پشتیبانی کند. آب تقریبا ۷۰ درصد از سطح زمین را میپوشاند و بیشتر آن در اقیانوسها قرار دارد. از سوی دیگر، تقریبا یکپنجم جو زمین را اکسیژن تشکیل میدهد.
قاره
قارّه یا خُشکاد توده بزرگ، پیوسته و جزیره مانندی است که بیشتر آن از آب پوشیده نشده و حومه آن زیر سطح اقیانوس است. البته دو قاره آسیا و اروپا به هم چسبیدهاند و تنها با رشتهکوه اورال از هم جدا میشوند. گاهی این دو قاره به عنوان یک قاره در نظر گرفته میشوند که به آن اوراسیا میگویند.
روشهای مختلفی برای تقسیمبندی قارهها وجود دارد که تقسیمبندی هفت قاره یکی از آنهاست. در این تقسیمبندی، خشکیهای زمین به هفت قسمت تقسیم میشوند که از بزرگ به کوچک بر حسب مساحت عبارتند از: آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، جنوبگان، اروپا و اقیانوسیه و استرالیا
آسیا
آسیا /ʌsɪɒ/ بزرگترین (مطابق نظام هفتقارهای و پُرجمعیتترین قاره در جهان است. آسیا بخشی از پهنه خشکی اوراسیا و مجموعه خشکی آفرو-اوراسیا است. مساحت آسیا 44579000 کیلومتر مربع ) 17212000 مایل مربع) است که حدود ۳۰٪ از مساحت خشکیها و 8.7 % از مساحت کل کره زمین را شامل میشود. این قاره، که مدتها سکونتگاه اکثریت جمعیت بشری بوده است، خاستگاه بسیاری از نخستین تمدنها محسوب میشود. جمعیت این قاره ۴.7 میلیارد نفر است که تقریباً ۶۰٪ جمعیت جهان را تشکیل میدهد. جمعیت این قاره بزرگ از مجموع همه قارههای دیگر بیشتر است.
بهطور اجمالی، آسیا از شرق به اقیانوس آرام، از جنوب به اقیانوس هند و از شمال به اقیانوس منجمد شمالی محدود میشود. مرز آسیا با اروپا یک ساختار تاریخی و فرهنگی است، زیرا هیچ جدایی فیزیکی و جغرافیایی مشخصی بین آنها وجود ندارد. این مرز تا حدودی تاریخی و قراردادی است و از دوران باستانی کلاسیک نشأت گرفته است. تقسیم اوراسیا به دو قاره؛ نشاندهنده تفاوتهای فرهنگی، زبانی و قومی شرقی-غربی است. کانال سوئز یک مرزبندی پذیرفته شده است که آسیا را از آفریقا جدا میکند. تنگههای ترکیه، کوههای اورال و رود اورال و در جنوب کوههای قفقاز و دریای خزر و دریای سیاه آسیا را از اروپا جدا میکند.
ایران
ایران با نام رسمی جمهوری اسلامی ایران، کشوری در غرب آسیا و منطقه خاورمیانه است.
ایران با ۱٫۶۴ میلیون کیلومتر مربع گستره، هفدهمین کشور پهناور جهان، و با جمعیت ۹۱٫۸ میلیون نفر، هفدهمین کشور پرجمعیت جهان است. ایران در تقسیمات کشوری به ۳۱ استان تقسیم میشود.
استان فارس
استان فارس یکی از استانهای ایران است که در بخش جنوب این کشور واقع شده است. این استان با گسترهای نزدیک به ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع، چهارمین استان بزرگ ایران و با جمعیتی برابر با ۵٬۰۵۴٬۷۰۰ نفر، بر پایه برآورد جمعیتی سال ۱۴۰۰ خورشیدی مرکز آمار ایران، چهارمین استان پرجمعیت ایران بهشمار میرود. بر اساس تقسیمات کشوری سال ۱۴۰۲ خورشیدی، استان فارس به ۳۷ شهرستان، ۹۷ بخش و ۱۲۴ شهر تقسیم شده است.
منابع مهم اقتصاد این استان بر پایه کشاورزی و دامداری، شهرکهای مختلف صنعتی، پالایشگاهها، صنایع پتروشیمی و نیروگاههای گوناگون برپا شده است.
آب و هوای استان فارس در بخشهای گوناگون این استان به سه گونه کوهستانی، معتدل و گرم تقسیم میشود. استان فارس با وجود جاذبههای انبوه فرهنگی، تاریخی، طبیعی و مذهبی، یکی از مراکز مهم گردشگری ایران است. همچنین شماری از مراکز مهم دانشگاهی ایران نیز در این استان واقع شده است.
مرکز استان فارس، کلانشهر شیراز است که بر پایه برآورد، پرجمعیتترین شهر این استان و پنجمین شهر پرجمعیت کشور به شمار میآید.
شیراز
شیراز بر گرفته از نام قدیمی »تیرازیس» یا «شیرازیس» می باشد.
شیراز کلانشهری در ایران و مرکز استان فارس در جنوب ایران است. جمعیت کلانشهر شیراز بر اساس سرشماری سال ۱۴۰۰، بالغ بر ۱٬۹۵۵٬۵۰۰ تن بودهاست که بر این اساس، شیراز پنجمین شهر بزرگ و پرجمعیت ایران و پرجمعیتترین شهر جنوب کشور بهشمار میرود.
شیراز در بخش مرکزی استان فارس، در ارتفاع ۱۴۸۶ متر از سطح دریا و در منطقه کوهستانی زاگرس واقع شده و آب و هوای معتدلی دارد. این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوههای بمو، سبزپوشان، چهلمقام و باباکوهی از رشتهکوههای زاگرس محدود شدهاست.
شیراز از دیرباز به واسطه مرکزیت نسبیاش در منطقه زاگرس جنوبی و واقعشدن در یک منطقه به نسبت حاصلخیز، محلی طبیعی برای مبادلات محلی کالا بین کشاورزان، یکجانشینان و عشایر بودهاست. همچنین این شهر در مسیر راههای تجاری داخل ایران به بندرهای جنوب مانند بندرعباس و بندر بوشهر قرار گرفتهاست. شیراز به سبب جاذبههای تاریخی، فرهنگی، مذهبی و طبیعی فراوان، همواره گردشگران بسیاری را به سوی خود فرامیخواند. بیشینه مردم شیراز فارسیزبان هستند و به لهجه شیرازی سخن میگویند.